Arıcılık ve Malzemeleri

Arıcılık

Arıcılık, tarımsal bir faaliyet olmasından dolayı gerek bitkisel üretime gerekse sosyo ekonomik olarak ülke ekonomisine katkısı bulunmaktadır. Ayrıca en kolay ve ucuz istihdam yaratan tek tarımsal faaliyetlerden birisidir. Çevreye ve doğaya dolaylı olarak veya doğrudan zararlı bir etkisi bulunmamaktadır. Kısaca doğal denge için arı ve arıcılığa oldukça ihtiyaç duyulmaktadır. Kırsal kesimlerde yeterli toprağı olmayan bir çok kişinin istihdam kaynağı olmasıyla ülkemizin ekonomisine katkıda bulunmaktadır. Ebalim firması olarak arıcılıkta çevreye ve doğaya etki sağlayarak tüketicilerin ihtiyaçlarını sağlamaktadır.

Arı Malzemeleri

Arıcılığın vazgeçilmez girdilerinden birisi olan kovanlar, en önemli araç ve gereçlerdir.  Arılar genellikle barınak yani yuva yeri olarak doğal şartlarda ağaç ve taş kavuklarını kullanırlar. Fakat tarımsal bir faaliyet olarak arılar insanlar tarafından değişik barınaklara alınmışlardır. Arıcılığın gelişme sürecinde kovanlar son dönemlerde modern kovanlara kadar gelmiştir. Eski sistemde kullanılan kovanlardan modern arıcılığa geçiş çerçeveli kovan kullanılmasıyla başlamıştır.

İleri ülkelerde kullanılan eski tür kovanlar artık yerini yeni modern tip kovanlara bırakmasına rağmen ülkemizde çoğunlukla modern ve ilkel kovanları bir arada görmek mümkün olmaktadır. Modern kovanlarda yapılan arıcılığın, kullanımı daha kolay ve uygun koşullarda yapılmasına olanak sağlar. Böylelikle arıların bakım ve beslemelerinden daha yüksek verim alınır. Gezginci arıcılık yapanlar ise modern kovanlar kullanarak arı nakillerinin kolaylaşmasına faydası olmaktadır. Bundan dolayı tüm dünyada ve ülkemizde de çerçeveli modern kovan kullanımı hızla yayılmaya başlamıştır. Arıcılık malzemeleri arasında olan kovan çeşitleri Basit kovanlar, geçit kovanlar ve modern kovanlar diye 3 e ayrılır.

1.Basit Kovanlar

Genellikle ülkemizin yer yerinde rastlanılan görünüş ve yapı olarak basit gezginci arıcılık için uygun kovan türüdür. Kütüklerin içi oyularak çamur veya saman ile sıvanmış hasır veya çalılardan örülmüş sepetler şeklindedir. Ayrıca basit tahta kutular, su kabakları, toprak kaplar veya meyve sandıkları gibi sandıklar da kullanılır.

Geçit Kovanlar

2.Basit kovanlardan çerçeveli kovanlara geçiş döneminde kullanılan içi çeşit kullanımı bulunan kovan türüdür. Bal hasadı sırasında açılıp kontrol edilen diğer basit kovanlara göre biraz daha üstün olan kovanlardır. Ön ve arkalarında kapakları bulunan dikdörtgen dört parça tahtadan oluşan küçük çerçeveli ve çok kullanılan kovanlardır.

3.Modern Kovanlar

Dünyanın genellikle yer yerinde kullanılan ve ülkemizde de kullanılmaya başlanılan kovan çeşididir. Langstroth ve Dadant diye adlandırılan iki tip modern kovan çeşitleri bulunmaktadır. Ülkemizde Langstroth tipi kovanlar daha fazla görülmektedir. İki kovan çeşidinde de sistem aynıdır. Fakat ölçüleri farklılık göstermektedir. Bundan dolayı modern kovanlar teknik arıcılıkta diğer kovan çeşitlerine göre oldukça avantaj ve yarar sağlamaktadır.

Modern Kovanların Yararları

İlkel kovanlara göre oldukça dayanıklı ve uzun ömürlü kovanlardır.

Çerçeveli kovanların bütün parçaları hareket ettiğinden dolayı bu kovanların yenilenmesi ve çıkartılarak tamir edilmesi mümkün olmaktadır.  Ayrıca ana arı üretim ekipmanlarıarıcılık için en önemli malzemelerdendir.

Langstroth Kovan Nedir?

Bu kovan türünde ballık ve kuluçkalık aynı ölçüdedir. Nektar dönemi kısa florası zayıf, kurak iklime sahip ve kışların ılık geçtiği gezginci arıcılık şartlarına uygun kovan çeşididir. Langstroth tipi kovanlar da 10 çerçeve ballık ve 10 çerçeve ise kuluçkalık olmak üzere toplam 20 çerçeveden oluşmaktadır. Langstroth kovanında örtü tahtası, kovan kapağı, ballık kuluçkalık , dip tablası ve uçuş tahtası gibi beş parçadan oluşmaktadır.

Örtü tahtası

İç kapakta bulunan ve kovan kapağı altına yerleştirilen 2 veya 4 parçadan oluşur. Gezginci arıcılık yapanlara  tek parça uygundur.

Kovan kapağı

Kovan parçalarının ve arıların koruyucu görevine sahiptir. Geriye meyilli veya düz şeklinde olabilir. Genel olarak kovan içine kar suyu veya yağmur suyu girmesini önlemek amacıyla kullanılır. Gezginci arıcılık yapanlar kovan kapağını ön veya arka kısımlarında havalandırma amacıyla delikleri bulunmaktadır.

Ballık

Mevcut olan arıların artıp kuluçkalığa sığmaz hale geldiği zaman üzerine yerleştirilmiş kısma Ballık denilir. Hasat edilecek bal bu katmanlardan alınır. Ana arı yumurtlama ve kuluçka döneminde yer  bulamadığı zaman bu bölümü kullanır.

Çerçeveler

Ballık ve kuluçkalık içinde bulunan yan yana yerleştirişmiş ve temel peteğin takılmasıyla arıların üretken olmalarına imkan veren kısımlardır. Ayrıca iş ve zamandan tasarruf sağlamasında yardımcı olur.

Kuluçkalık

Dip tahtası üzerine yerleştirilmiş ve ön kısmın alt kısmında da uçuş için delik bulunan bu kovan ana parçasıdır. Kuluçkalık arıların yavrularını yetiştirdiği bölüm olmaktadır. Ayrıca bu bölüm arıların kışlık gıda stoğunun ve kışladıkları kısma verilen isimdir.

 

Arıcılık malzemelerinden bazıları şunlardır:

  • Arıcı Maskesi : Arıcının baş ve boyun kısımlarını  korumak amacıyla yüze gelen kısmının ince tülden yapılarak şapka gibi giyilen kısmıdır. Arıcıyı bunaltmayacak ve görüşü engellemeyecek şekilde hafif ve dayanıklı malzemeden olmalıdır. İnsanın belden yukarısını ve baş kısmını koruyan şekilde olan maskenin  tulum şeklinde giyilebilen tipleri de bulunmaktadır.
  • Arıcı Körüğü: Arıcıların kolonileri kontrollerinde oldukça fazla kullandığı ve arıları sakinleştirip zararsız hale getiren ve böylece rahat bir çalışma ortamı oluşturan alettir. Silindirik ve körük şeklinde yapısı olan duman verici maddelerin yakıldığı kazan (depo) kısmı havayı pompalayarak yanmayı kolaylaştırır. Ayrıca çıkan dumanı üfleyen kısmı ile huni şeklinde dumanın püskürtülmesini sağlayan ağız kısmı olmak üzere üç kısımdan oluşmaktadır. Körüğün içerisinde çürümüş ağaç kökleri, marangoz talaşı ve saman gibi maddeler yakılabilir. Bu yakılacak madde ve malzemenin balmumu ve bal da koku bırakmamasına dikkat etmek gerekir. Bu durum ise bal hasadının yapılması sırasında daha fazla önem kazanır.
  • El Demiri: Çok basit yapılı ve oldukça küçük bir demir parçası olmasına karşılık işe yarayan ve sıklıkla kullanılan bir alettir. El demiri ile örtü tahtalarını kaldırarak çerçevenin çıkarılmasında, balmumu, propolis ve diğer artık maddeleri kazıyıp temizleme de kullanılan el demiri kovan gövdelerini birbirinden ayırmak için kullanılır.
  • Mahmuz: Temel petek çerçevelerinin tellerine sabitlenmesi için kullanılır. Bir sap ve buna karşılık gelen dişli bir tekerlekten ibaret olmaktadır. Dişlerin içi tel üzerinde yürümeyi sağlayacak şekilde oyuktur.
  • Temel Petek: Arıların petek yapımını ve bal üretimini arttırmak amacıyla çerçeve teli ve mahmuz yardımıyla sabit, işçi arı gözü basılı ve saf bal mumundan yapılmış levhaya verilen isimdir.
  • Ana arı ızgarası: Ballık ve kuluçkalık arasına yerleştirilmiş ana arının ballıklara geçişini engelleyen metalden yapılmış ızgaradır. Bu ızgara aralıklarından işçi arılar geçiş yapılabilir ve ana arı ile erkek arılar geçemez. Genellikle ana arı ızgarası kaliteli petekli bal üretmek amacıyla kullanılmaktadır.
  • Bal süzme makinesi: Bal süzme makinesinin bir diğer adı santrifüj makinesi olarak adlandırılır. Sırları alınmış peteklerden bal çıkarma amacıyla kullanılmaktadır. Silindirik muhafaza kısmı bulunan ve bu kısım içinde çerçeve konulacak özel yuvalar bulunur. Bu yuva takımında bağlı olan düzeni döndürmeye yarayan bir dişli çevirme mekanizmasından ibarettir.
  • Ana Arı Kafesleri: Ana arısız kalmış veya yaşlı, sakat, verimsiz ana arıya sahip olan kolonilere yeni bir ana arı vermek amacıyla veya ana arıları bir yerden bir yere taşımak için kullanılan farklı çeşitleri bulunan özel kafeslerdir.
  • Polen Kapanı: Arıların polen topladıkları dönemlerde kovan tabanına veya kovan uçuş deliğine monte edilerek işçi arılar tarafından getirilen çiçek tozu kümelerini toplamaya yarar. Son zamanlarda arı nakilleri sırasında kullanılan havalandırma penceresi kovan tabanına monte edilen tipleri daha fazla kullanılmakta ve önerilmektedir.
  • Bal dinlendirme kapları: Süzme balın elde edilmesinde içinde bir süre tutularak dinlendirildiği bal içinde bulunan mum kırıntılarının veya hava kabarcıklarının üste çıkmasını sağlayarak balın arındırıldığı kaplara verilen isimdir.
  • Bal sağım makineleri: Arılar çerçeve içine doldurdukları balları çıkarmaya yarayan ve merkez kaç kuvvetinin kullanıldığı arıcılık malzemelerindendir.